การเล่นบทบาทสมมติ ดียังไงสำหรับเด็กๆ
การแสดงบทบาทสมมติ (Role Play) เป็นรูปแบบการเล่นอย่างหนึ่งสำหรับเด็กๆ ที่ช่วยสร้างประสบการณ์การเรียนรู้และช่วยในการเสริมพัฒนาการในด้านต่างๆ เราอาจจะเห็นเด็กๆเล่นบทบาทสมมติไปตามพัฒนาการตามวัย เช่นตอนเล็กๆก็จะทำตาม เลียนแบบพฤติกรรมคนรอบตัว เช่นเลียนแบบคุณพ่อคุณแม่ในการทำท่าป้อนข้าว ทำท่าอุ้มน้อง หรือหากโตขึ้นอีกหน่อย ก็จะได้ลองเล่นสมมติตามจินตนาการ หรือสิ่งรอบข้างที่เขาได้เรียนรู้มา เช่น การสมมติเป็นคนในอาชีพต่างๆ หรือแสดงบทบาทเป็นสัตว์ทำท่าทางต่างๆ บทบาทสมมติเป็นวิธีที่เด็กๆเข้าใจโลกของพวกเขา หัวใจสำคัญของการเล่นบทบาทสมมติคือการได้แสดงออกถึงประสบการณ์ ความคิด เรื่องราว จินตนาการต่างๆที่อยู่ในตัวเขาออกมา มาดูกันค่ะว่าการเล่นบทบาทสมมติของเด็กๆมีประโยชน์และข้อดีในด้านไหนบ้างค่ะ
- การสื่อสารและการใช้ภาษา
- การฟังและความสนใจในสิ่งต่างๆรอบข้าง การเล่นบทบาทสมมติทำให้เด็กๆเรียนรู้ถึงความต้องการของผู้ฟัง เด็กๆจะต้องวางแผน คิดออกแบบในการที่จะแสดงบทบาทนั้นออกมา
- การพูด เด็กๆจะได้พัฒนาความมั่นใจในการพูดและทักษะในการแสดงออก ในขณะที่เล่นบทบาทสมมติด้วยตนเองหรือเล่นกับผู้อื่น เพราะต้องมีการพูด ทั้งการพูดคนเดียวหรือพูดคุยกับผู้อื่น ทั้งนี้ในขณะที่เด็กๆพูดคุยเล่นกัน เด็กๆจะได้ฝึกการใช้ภาษาและรูปประโยคที่เกี่ยวกับอดีต ปัจจุบัน และอนาคต พวกเขาเชื่อมโยงความคิดหรือเหตุการณ์กับสิ่งที่พวกเขากำลังแสดงออกมา เด็กๆจะเลียนแบบน้ำเสียง ภาษากาย และการแสดงออกในการเล่นบทบาทสมมติ
- พัฒนาการทางร่างกาย
- การเล่นบทบาทสมมติเปิดโอกาสให้เด็กๆได้ขยับเขยื่อนเคลื่อนไหวร่างกาย ได้ใช้แรง ฝึกทักษะในการควบคุมกล้ามเนื้อมัดใหญ่ อย่างเช่นในการเล่นบทบาททำงานบ้าน เด็กๆจะได้รับรู้อากัปกิริยาและการเคลื่อนไหวรูปแบบต่างๆของร่างกาย เช่น การกวาด การกดรีด การยก การผลัก นอกจากนี้ยังเป็นการได้ฝึกควบคุมการใช้กล้ามเนื้อมัดเล็กในการแสดงบทบาท เช่นการถือดินสอ การใช้ช้อน การแปะป้ายต่างๆ
- พัฒนาการด้านตัวตน สังคม และอารมณ์
- ช่วยเสริมความมั่นใจในตัวเอง ผ่านการที่ต้องแสดงออกในหลายๆบทบาท การได้อยู่ร่วมกันกับผู้อื่น ทำงานเป็นกลุ่มทำให้เกิดการปรับตัว เกิดการเรียนรู้ทักษะทางสังคม
- มีความเข้าใจอารมณ์ความรู้สึกของตนเองมากขึ้น ทำความรู้จักและจัดการอารมณ์ด้านบวกและด้านลบ จากสถานการณ์ต่างๆที่เด็กๆได้เผชิญหน้า
- รู้จักสร้างความสัมพันธ์กับผู้อื่น เรียนรู้ที่จะเป็นผู้นำและผู้ตาม แชร์และรับฟังความคิดเห็นต่างๆ การแสดงบทบาทสมมติยังเป็นโอกาสที่จะสอนให้เด็กๆรู้จักเห็นอกเห็นใจผู้อื่น เรียนรู้ความแตกต่างในสังคมได้
- การอ่านออกเขียนได้
- ทักษะด้านการอ่าน เด็กๆจะพยายามเชื่อมโยงเสียงและตัวอักษรบนสื่อการอ่านในพื้นที่บทบาทสมมติ หรืออาจเลียนแบบการอ่าน
- ทักษะด้านการเขียน สถานการณ์ในบทบาทสมมติทำให้เด็กได้เลียนแบบพฤติกรรมที่ช่วยในเรื่องการเขียน เช่นการเขียนป้าย การทำลิสรายการซื้อของ การเขียนบนกระดาน เป็นต้น
- การเรียนรู้เรื่องคณิตศาสตร์เบื้องต้น เช่นการนับเลข การคิดเงิน รวมไปถึงการเรียนรู้รูปร่าง พื้นที่ มาตรวัดต่างๆ ในการเปรียบเทียบขนาด เรียนรู้น้ำหนัก ด้านหน้า ด้านข้าง ด้านหลัง
- ความเข้าใจต่อโลกและสิ่งรอบตัว
- เรียนรู้เกี่ยวกับคนรอบข้างและชุมชนรอบตัว การแสดงบทบาทสมมติสะท้อนความเข้าใจของเด็กเกี่ยวกับความเหมือนและความแตกต่างระหว่างตนเองกับผู้อื่น ในครอบครัว ชุมชน ประเพณี สภาพแวดล้อมรอบตัว
- ได้เรียนรู้เทคโนโลยี เครื่องไม้เครื่องมือต่างๆ ว่ามีการใช้ทำอะไร ใช้งานอย่างไร เช่น โทรศัพท์ หม้อหุงข้าว โทรทัศน์ คอมพิวเตอร์ เป็นต้น
- ส่งเสริมจินตนาการ ความคิดสร้างสรรค์ ความสามารถทางศิลปะ
- ได้สำรวจและเรียนรู้การใช้สื่อต่างๆในทางสร้างสรรค์ เช่นการเต้นประกอบจังหวะ ออกแบบท่าเต้นให้เข้ากับเพลง การทดลองเปลี่ยนคำ การใช้เสียงดนตรีมาประกอบบทบาทสมมติ เด็กๆอาจตกแต่งพื้นที่เล่นบทบาทสมมุติด้วยวัสดุต่างๆ โดยการประดิษฐ์ หรือนำของรอบตัวไปตกแต่งตามจินตนาการ เช่นดอกไม้ หรือวัตถุธรรมชาติ
- ใช้จินตนาการในการแสดงบทบาทสมมติ สร้างเรื่องราวในรูปแบบของตัวเอง ไปจนถึงการใช้จินตนาการออกแบบตัวละครที่ตนสวมบทบาท ออกแบบฉากอุปกรณ์ประกอบ ที่จะทำให้สมบทบาทมากยิ่งขึ้น
อย่างที่ได้กล่าวมาทั้งหมด ประโยชน์ของการเล่นบทบาทสมมติของเด็กๆมีเยอะแยะมากมายเลยค่ะ คุณพ่อคุณแม่ หรือผู้ปกครองอย่างเรามีหน้าที่ในการส่งเสริมให้การเล่นนั้นมีความปลอดภัย สร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้ออำนวยต่อการเล่น หรืออาจเป็นคนให้คำปรึกษา ให้คำแนะนำเมื่อเด็กๆเกิดข้อสงสัย หรือเกิดอุปสรรคต่างๆ และในอีกทางหนึ่งคุณพ่อคุณแม่สามารถเป็นตัวอย่างที่ดีให้เด็กๆได้เรียนรู้และเลียนแบบกันอีกด้วยค่ะ
ขอบคุณเครดิตข้อมูลจาก
Creative Role Play Ideas For Kids, Short Role Plays for Students (parentcircle.com)
การเล่นบทบาทสมมติ ของลูกน้อยวัยเตาะแตะ มีประโยชน์อย่างไร ? (theasianparent.com)
Role play making sense of the world (communityplaythings.co.uk)
Encouraging role-play with young children | Parenta.com